(1770-1827)
Beethovenekin topatu izan bagina
Vienako kaleetan 1820an, behar bada pentsatuko genuke pertsona berezia
edo arraro xamarra zela. Modu traketsean
janzten zen, ileak orraztu gabe ibiltzen
zituen, bizarra begietaraino iristen zitzaion, txapela
hala moduz jantzia… hau da, ez zela oso txukuna janzteko kontu
horietan. Ibilera ere berezia zuen: pauso luze eta indartsua,
marmarka eta hainbat keinu egiten zituen eta batzuetan inongo arrazoi jakinik
gabe izugarrizko barre algarak, kantuak
, oihuak jaurtitzen zituen; edo bere poltsikotik koadernoa atera, zerbait
idatzi eta ibiltzen jarraitzen zuen.
Bere etxeraino lagundu izan bagenu berriz, pentsatuko genuke ez zela oso atsegina izango Beethoven
bizilagun izatea. Bere etxea kaos eta desordena
hutsa zen: partiturak lurretik,
pianoa hainbat soka hautsirekin,
altzairuak hala moduz kokatuak eta pixontzia
denon bistan.
Beethovenek dorpea izan behar zuen bai, baina laguntzat hartuko bagintu, zegoen lekuan
egon da ere, egiten ari zena utzi eta besarkada estu eta indartsu bat emango
liguke, hori bai, bidean aurkitutako mahai edo
aulkia hankaz gora jarriaz. Eta besarkadaren ondoren eskua adeitsuki, eta indartsu eskainiko
liguke.
Baina Vienako kaleetan zehar jarraitu izan
bagenu, bera ez zen ohartu ere egingo, gorra baitzen. Imajina dezakezue zein
sufrimendu izan behar duen musikari batentzat
nota bat bera ere ezin entzuna? Horregatik, bere begiradan
tristura sakon bat ere antzemango genuke. Berekin komunikatzeko, bere koadernotxoa erabiliko genuke, eta guk idatzitakoa ona, barregarria zela pentsatuko balu, ziur irribarre
zoragarri bat eskainiko ligukeela.
Diote Beethoveni ez zitzaizkiola bisitak asko gustatzen. Hau da, lanean ari
bazen zerbait idazten jenderik ez zuela nahi izaten etxean. Baina gustuko pertsonekin oso adeitsu eta
maitagarria zen. Egia da, batzuetan
lagunak ere ez zituela ondo tratatzen,
baina damutu ondoren bazekien barkamena eskatzen eta lagunek barkatzen zioten.
Era desberdinetako laguntzak jaso bazituen mezenas aristokratengandik ere, Beethovenek ez zituen haien kapritxoak eta nahiak egingo,
eta beti bera zen bezala onartu beharko
zuten: bere jantzi zimurtu eta
itxurarekin, bere algara zaratatsuekin eta bere jenio txarrarekin.
Beethoveni ez zitzaion gustatzen pianoa jotzea jendea entretenitzeko eta gorroto zuen jendea hurbiltzea konposatzen ari zenean. Pianoa jotzen zuen berak nahi zuenean eta orduan ziur zegoen jendeak bere musika baloratuko zuela. Behin , bilera elegante batetan pianoa jotzen ari zela, ondoko gelan Dukea modu zaratatsu batean neska gazte batekin ligatzen ari zen, eta Beethovenek pianoa jotzeari utzi, altxatu eta horrelako zerriarentzat ez zuela joko oihukatu omen zuen. Bilera elegante hura bat-batean amaitu zen.
Beethoveni ez zitzaion gustatzen pianoa jotzea jendea entretenitzeko eta gorroto zuen jendea hurbiltzea konposatzen ari zenean. Pianoa jotzen zuen berak nahi zuenean eta orduan ziur zegoen jendeak bere musika baloratuko zuela. Behin , bilera elegante batetan pianoa jotzen ari zela, ondoko gelan Dukea modu zaratatsu batean neska gazte batekin ligatzen ari zen, eta Beethovenek pianoa jotzeari utzi, altxatu eta horrelako zerriarentzat ez zuela joko oihukatu omen zuen. Bilera elegante hura bat-batean amaitu zen.
Beethovenen lagun edo ezagunen batek arazoak
bazituen beti egoten zen prest esku bat
botatzeko. Behin, Bach-en alaba
gazteenari ere ekonomikoki lagundu zion. Baina gorreria handitzen zihoan
heinean , nahiz eta onbera izan ez zen hainbeste fidatzen jendearekin.
Pentsatzen zuen bera engainatzen saiatzen ari zirela. Mesfidatia bihurtu zen batez ere etxe
zaintzaile , neskame eta zerbitzariekin . Beraz, neskame eta etxe ugari izan zituen.
“ Berdin da” “ ez du axola” ez ziren
Beethovenen hiztegian sartzen. Berethovenentzat partitura bateko nota
bakoitza oso garrantzitsua zen,
baina baita kafea egiteko modua ere.
Bere kafeak kikara bakoitzeko hirurogei
kafe ale behar zituen, 60 eta ez 59 edo 61. Kafearekin bezalaxe zen
janariarekin. Behin jatetxe batean berak eskatutako platera ez zioten
zerbitzatu, zerbitzariari kexatu
eta honek modu desegokian erantzun eta
sukaldean sartu zen. Hurrengoan, zerbitzaria beste bezero
batzuentzako plater batzuekin atera zenean Beethovenek berea bota zion
aurpegira.
Beethoven iritsi zaigu jenio txarreko gizon bezala, baina bazituen
bere gauza onak ere, adibidez : umorea eta
zorte txarreko zela onartzea .
Berak zioen “ bizitza zoragarria da
baina niretzat pozoitua dago” .
Beste edozein pertsona gor gelditu izan balitz gainbehera joango zatekeen, baina berak jakin zuen heroi bat izaten.
Beethovenentzat bere lanak, sinfoniak idaztea
borroka bat izaten zen, ideiak asko lantzen zituen, zuzendu, hobetu,
pentsatu... batzuetan urteak ematen zituen lan bat bukatzen. Horren adibide
dira bere lan koadernoak, bere lanak nola aldatzen diren ikusteko hasieratik
bukaerara.
Beethovenen 5. sinfoniako lehen mugimendua.
<
Bosgarren sinfonia, bere gorrerira ohitzen ari
zen garaian idatzi zuen, eta etorkizunari aurre egin nahi diola antzematen
da. Baina aldiz , biolontxelo eta
pianorako idatzitako 3. sonata, garai berdintsuan idatzitakoa, oso lan lasaia da.
Beethovenen 5. sinfoniako lehen mugimendua.
Piano ikasle askorentzat ikasgai erakargarria.
Elisarentzat sonata
Beethovenen musika gogorra eta indartsua dela esan daiteke
baina aldi berean alaia, gozo eta umoretsua ere bada
. Eta batez ere naturarekiko zuen
errespetua eta maitasuna erraz entzun daiteke bere hainbat lanetan, batez ere “
Pastoral “ sinfonian.
Pastoral sinfonia.
Bere
bizitzako gertakizun garrantzitsu batzuk:
1770.urtean
musikari lotuta zegoen familia batean. Ludwig bere aitonaren izena jarri
zioten. Ludwig aitonak Boon-eko kortean
ospea zuen.
Johannek, Beethoven
aita, semea Mozart bezalakoa
izatea nahi zuen, bere kontura aberasteko. Aita ez zen oso gizon fina. Izugarriko mozkorraldiak harrapatzen zituen
eta semea esnarazten zuen gau erdian pianoa jo zezan.
Ez dakigu ziur bere jaiotze eguna eta bere
aitak jaiotze urtea ere aldatu egiten zuen, 1772an jaio zela esanez, eta bere semea ere prodijio bat zela
erakutsi asmoz.
Ez
zen haur prodijio bat baina 16 urterekin
piano-jole eta organo jole bikaina zen
eta ordurako hainbat lan idatziak zituen. Gehiago ikasi eta sakondu behar zuela eta, Vienara bidali zuten. Baina bi aste soilik bertan igarota bere ama gaixotu
eta etxeratu egin zen. Bi aste horietan Mozartekin topatu zen, Mozart bere
ibilbideko gailurrean zegoen, eta honek
esan omen zuen :” erne mutiko
honekin zer esana emango du eta”.
Bonnera
itzuli ondoren bere ama hil egin zen, eta bere ardurapean gelditu ziren bere
anaia gazteak. Aita guztiz alkoholizatua baitzegoen. Lau urtez Bonneko kortean
biolin jole bezala aritu zen bere familiari jaten emateko.
Pianorako sonata: Ilargiaren argia
Pianorako sonata: Ilargiaren argia
1792an Haydn Bonnen izan zen, Beethovenen lan batzuk erakutsi zizkioten eta honi klaseak ematera prestatu eta berekin eraman zuen Vienara. Urte berdinean aita hil zen eta bere anaiak hartuta betirako Vienan aurkituko du bere bizilekua.
Vienan musikari bezala edozein lan egiteko prest zegoen, baina
Haydnen klaseak ez zitzaizkion oso
onuragarriak gertatu. Edozein modutan
azkar lortu zuen ezaguna izatea: kontzertu ugari eskainiz, klaseak emanez. Garai haietan kontzertuak aristokraten etxe eta palazioetan izaten ziren. Entzuleak goi mailako gizon eta emakumeak ziren. Beethovenek
, lehenik Bach eta Mozarten lanak
interpretatzen zituen eta gero bere lanak. Baina
benetan fama bere bat-batekoek eman zioten: norbaitek gai bat jarri eta
berak obra oso bat osatzen zuen.
Hirugarren
hamarkadan zegoenean bere lagunei esan zien gorra gelditzen ari zela eta bere lagun
Maelzeli ( metronomoa asmatu zuena) tronpetilla handi bat eskatu zion, baina traste hura ez zitzaion baliagarri suertatu. Bere gortasuna handitzen joan zen eta bere bizitzako
azken bederatzi urtetan ez zuen ezer entzun.
Bere
gortasunagatik ezin zituen piano kontzertuak eskaini, baina kontzertuak zuzendu
zituen ia azkenerarte.
Ez
zen sekula ezkondu. Batzuk bere proposamena ez zuten onartu: erotuta zegoela
pentsatzen zutelako, edo jada ezkonduta zeudelako. Beste emakume aristokrata batzuk maitemindu ziren Beethovenetaz, baina
ezin izan zuten ezkondu gure adiskidea
Ludwig van Beethoven zelako. Van soilik eta ez von. Von aristokraten
ezaugarriazen baina van oso arrunta.
1805ean
Frantsesak Vienan sartu ondoren,Beethovenek
bere opera bakarra estreinatu zuen “ Eleonor”. Ez zen unerik egokiena,
aristokrata gehienak ihes eginda
baitzeuden. Beraz, entzule gutxi eta arrakasta gutxiago. Baina bere lagun batek bilera bat prestatu
zuen bere etxean kultura eta artearekin lotura zuten hainbat pertsonekin
opera hobetzeko. Eta horrelaxe guztiz
aldatu zuen , baita izena ere “
Fidelio”. Eta hau inoiz idatzi den operarik onenetakotzat hartzen da.
Frantziar
ejertzitoa Napoleonen gidaritzapean zegoen eta hasieran Beethoven guztiz
txunditurik zegoen honekin, sorrera umil bateko gizona Europako boteretsuena
izatera iritsi zelako. Beethovenentzat gizaki guztiok berdinak gara jaiotzetik, hortik dator 9.
Sinfoniako hizkiak diona “ Gizaki guztiak anaiak gara” eta aristokraziaz ez zen
fida. Horrela, bere 3. Sinfonia edo “
Heroika” Napoleoni eskaini zion. Baina honek beranduago bere burua Frantziako enperadoretzat izendatu zuen, eta Napoleoni eskainitako orria hartu eta
hautsi egin zuen.
1815ean bere anaia Kasper hil zen eta 9
urteko semearen tutore izendatu zuen
Ludwig. Hau da, semearen ardura zuen koinatarekin batera. Bere koinatarekin oso
gaizki moldatzen zen eta bere bizitzako urterik
ilunenak izan ziren hauek. Bi urtez ez zuen ezer idatzi.
1817an
berriro idazten hasi zen, eta bere azken hamar urtetan bere lanik onenak idatzi
zituen. Sufrimendu, poz eta etsipenaren
adierazle guztiak.
1827an
hil zen eta bere hiletan izugarrizko
jendetza elkartu zen eta kaleetara jende asko hurbildu zen azkenekoz Beethoven agurtzera.
7. sinfonia. Hileta. Allegreto
7. sinfonia. Hileta. Allegreto
Beethovenen 9. sinfonia 4. mugimendua